Tìm hiểu về chứng khoán cơ bản cho nhà đầu tư mới bắt đầu

Trong bối cảnh kinh tế hiện đại, đầu tư chứng khoán ngày càng trở thành kênh tích lũy và sinh lời phổ biến tại Việt Nam. Dù được nhắc đến thường xuyên, nhưng với nhiều người, khái niệm “chứng khoán” vẫn còn khá mơ hồ và mang tính chuyên môn. Nếu bạn đang tìm kiếm một hướng đi tài chính mới, việc tìm hiểu về chứng khoán là bước đầu tiên không thể bỏ qua. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm vững kiến thức nền tảng về thị trường chứng khoán, các loại chứng khoán, cách thức giao dịch và chiến lược đầu tư hiệu quả.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là một loại hàng hóa tài chính được phát hành dưới dạng giấy tờ hoặc bút toán điện tử, thể hiện quyền sở hữu hoặc khoản nợ giữa nhà đầu tư và tổ chức phát hành. Có thể hiểu một cách đơn giản, chứng khoán là công cụ giúp huy động vốn từ công chúng cho doanh nghiệp hoặc nhà nước. Việc tìm hiểu về chứng khoán giúp bạn nắm rõ bản chất của các hoạt động đầu tư và kiểm soát được dòng tiền của mình.

Khi bạn sở hữu chứng khoán, bạn có thể đang nắm giữ một phần của doanh nghiệp (cổ phiếu), đang cho doanh nghiệp vay tiền (trái phiếu), hoặc nắm quyền mua/bán các tài sản tài chính trong tương lai (chứng quyền, hợp đồng phái sinh).

Các loại chứng khoán phổ biến

Cổ phiếulà loại chứng khoán phổ biến nhất trên thị trường. Khi mua cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông của công ty và có quyền hưởng cổ tức, tham dự đại hội cổ đông, đồng thời kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ tăng để sinh lời. Việc tìm hiểu về chứng khoán, đặc biệt là cổ phiếu, sẽ giúp bạn nắm bắt đúng cơ hội khi tham gia thị trường.

Có hai loại cổ phiếu chính:

• Cổ phiếu phổ thông: Người sở hữu có quyền biểu quyết và nhận cổ tức.
• Cổ phiếu ưu đãi: Ưu tiên nhận cổ tức nhưng không có quyền biểu quyết.

Trái phiếu là một hình thức vay nợ. Khi mua trái phiếu, bạn đang cho tổ chức phát hành vay tiền và sẽ được trả lãi định kỳ, kèm với số tiền gốc vào ngày đáo hạn. Trái phiếu thường ổn định và ít rủi ro hơn cổ phiếu, nhưng lợi nhuận cũng thấp hơn.

Nhà đầu tư cần nắm vững kiến thức cơ bản về đầu tư chứng khoán

Chứng chỉ quỹ đại diện cho phần vốn góp của nhà đầu tư vào quỹ đầu tư – nơi mà tài sản của nhiều người được gom lại và quản lý bởi công ty quản lý quỹ. Đây là lựa chọn phù hợp cho những người không có thời gian hoặc kinh nghiệm tự đầu tư nhưng vẫn muốn tìm hiểu về chứng khoán và tham gia thị trường một cách an toàn.

Các sản phẩm phái sinh bao gồm hợp đồng tương lai, quyền chọn, chứng quyền có bảo đảm,… Các công cụ này cho phép đầu tư dựa trên biến động giá trong tương lai, phù hợp với nhà đầu tư có kinh nghiệm và khẩu vị rủi ro cao hơn.

Cấu trúc thị trường chứng khoán Việt Nam

Việc tìm hiểu về chứng khoán tại Việt Nam cũng đồng nghĩa với việc bạn cần nắm rõ cách thị trường hoạt động. Hiện tại, thị trường gồm hai sở giao dịch chính:

• Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE): Tập trung các công ty lớn và có thanh khoản cao.
• Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX): Chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trái phiếu chính phủ, sản phẩm phái sinh.

Ngoài ra còn có UPCoM – nơi giao dịch cổ phiếu của các công ty chưa niêm yết chính thức.

Khung thời gian giao dịch chứng khoán tại Việt Nam

Khi bắt đầu tìm hiểu về chứng khoán, một trong những điều quan trọng bạn cần nắm là giờ giao dịch của thị trường để có thể đặt lệnh đúng thời điểm và tối ưu hiệu quả đầu tư.

Hiện nay, thị trường chứng khoán Việt Nam hoạt động từ thứ Hai đến thứ Sáu, trừ các ngày nghỉ lễ theo quy định của nhà nước. Giờ giao dịch cụ thể như sau:

Sàn HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM)

• 9h00 – 9h15: Phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa (ATO – At the Open)
• 9h15 – 11h30: Giao dịch khớp lệnh liên tục buổi sáng
• 13h00 – 14h30: Giao dịch khớp lệnh liên tục buổi chiều
• 14h30 – 14h45: Phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa (ATC – At the Close)
• 9h00 – 15h00: Giao dịch thỏa thuận

Quy định giao dịch đối với mỗi sàn giao dịch là khác nhau

Sàn HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội)

• Không có phiên ATO – chỉ bắt đầu bằng phiên khớp lệnh liên tục từ đầu ngày
• 9h00 – 11h30: Giao dịch khớp lệnh liên tục buổi sáng
• 13h00 – 14h30: Giao dịch khớp lệnh liên tục buổi chiều
• 14h30 – 14h45: Phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa (ATC)
• 9h00 – 15h00: Giao dịch thỏa thuận

Sàn UPCoM

• Không có ATO và ATC, chỉ áp dụng giao dịch khớp lệnh liên tục
• 9h00 – 11h30 và 13h00 – 15h00: Giao dịch liên tục cả ngày
• 9h00 – 15h00: Giao dịch thỏa thuận

Lưu ý, trong các phiên khớp lệnh định kỳ (mở cửa và đóng cửa), nhà đầu tư không thể sửa hoặc hủy lệnh đã đặt. Do đó, việc nắm rõ khung giờ giao dịch là rất quan trọng để tối ưu hiệu quả đầu tư và tránh sai sót trong quá trình đặt lệnh.

Ai có thể tham gia thị trường chứng khoán?

Bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào có đủ điều kiện về tài chính, pháp lý đều có thể mở tài khoản giao dịch và tham gia thị trường chứng khoán. Nhà đầu tư cá nhân hiện chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo thanh khoản. Nếu bạn đang có ý định tìm hiểu về chứng khoán, thì việc bắt đầu từ việc mở tài khoản và học cách đặt lệnh giao dịch là bước đi hợp lý.

Các bước cơ bản khi bắt đầu đầu tư chứng khoán

Việc bắt đầu đầu tư không còn khó khăn như trước nhờ sự hỗ trợ của công nghệ và các nền tảng giao dịch trực tuyến hiện đại. Nếu bạn đang tìm hiểu về chứng khoán và muốn bắt đầu ngay hôm nay, hãy thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán trên ứng dụng iKIS của KIS Việt Nam

Ứng dụng iKIS là nền tảng giao dịch chính thức của Công ty Chứng khoán KIS Việt Nam, hỗ trợ mở tài khoản chứng khoán online nhanh chóng, tiện lợi. Các bước mở tài khoản như sau:

1. Tải ứng dụng iKIS:
   • Vào App Store (iOS) hoặc Google Play (Android).
   • Tìm “iKIS” và tải về điện thoại.
2. Mở ứng dụng và chọn “Mở tài khoản”:
   • Ứng dụng sẽ yêu cầu bạn chụp ảnh CCCD cả hai mặt.
   • Chụp rõ nét, không bị lóa sáng để hệ thống nhận diện chính xác thông tin.
3. Xác thực khuôn mặt (eKYC):
   • Làm theo hướng dẫn trên màn hình để quay video hoặc chụp ảnh selfie nhằm xác minh danh tính.
4. Điền thông tin cá nhân:
   • Bao gồm họ tên, địa chỉ, email, số điện thoại và lựa chọn loại tài khoản.
5. Ký hợp đồng điện tử:
   • Sau khi kiểm tra thông tin, bạn sẽ ký hợp đồng trực tuyến ngay trong ứng dụng.
   • Tài khoản sẽ được kích hoạt trong vòng vài phút đến vài giờ làm việc.
6. Đăng nhập và bắt đầu giao dịch:
   • Sau khi kích hoạt, bạn có thể nạp tiền và bắt đầu mua bán cổ phiếu trực tiếp ngay trên ứng dụng iKIS.

Việc mở tài khoản trên iKIS không chỉ đơn giản, nhanh chóng mà còn bảo mật và được hỗ trợ bởi đội ngũ chăm sóc khách hàng của KIS Việt Nam nếu có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình thực hiện.

Thị trường chứng khoán có đa dạng các sản phẩm chứng khoán cho nhà đầu tư lựa chọn

Bước 2: Nạp tiền vào tài khoản

Bạn có thể chuyển khoản từ tài khoản ngân hàng cá nhân vào tài khoản giao dịch tại KIS theo hướng dẫn hiển thị trên ứng dụng iKIS. Tiền sẽ được cập nhật gần như ngay lập tức, giúp bạn sẵn sàng mua cổ phiếu.

Bước 3: Đặt lệnh mua bán trên iKIS

Ứng dụng iKIS cung cấp giao diện trực quan, dễ sử dụng để bạn có thể:

• Xem bảng giá theo thời gian thực
• Tìm kiếm mã cổ phiếu
• Đặt lệnh mua/bán với mức giá và khối lượng mong muốn
• Theo dõi trạng thái lệnh và danh mục đầu tư

Bước 4: Theo dõi và điều chỉnh danh mục đầu tư

Sau khi mua cổ phiếu, bạn nên thường xuyên theo dõi biến động giá, kết quả kinh doanh và các tin tức liên quan đến doanh nghiệp để điều chỉnh danh mục khi cần thiết. Ứng dụng iKIS cung cấp báo cáo thị trường, bản tin phân tích và công cụ lọc cổ phiếu hỗ trợ rất tốt cho quá trình ra quyết định.

Phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản

Việc tìm hiểu về chứng khoán không chỉ dừng lại ở cách mua bán mà còn mở rộng sang kỹ năng phân tích. Để ra quyết định đầu tư đúng đắn, nhà đầu tư thường sử dụng hai phương pháp phân tích chính:

• Phân tích cơ bản: Dựa vào kết quả kinh doanh, phân tích báo cáo tài chính, ban lãnh đạo, ngành nghề để đánh giá giá trị nội tại cổ phiếu.
• Phân tích kỹ thuật: Dựa trên biểu đồ giá, khối lượng giao dịch, chỉ báo như RSI, MACD,… nhằm xác định xu hướng giá ngắn hạn.

Cần thận trọng trước khi đưa ra quyết định mua bán cổ phiếu

Lợi ích khi đầu tư chứng khoán

Việc tìm hiểu về chứng khoán giúp bạn nhận ra rằng đây là kênh đầu tư có thể mang lại lợi nhuận hấp dẫn, tuy nhiên cũng tồn tại nhiều rủi ro nếu không có kiến thức và chiến lược cụ thể.

• Tăng giá trị tài sản: Cổ phiếu có thể tăng giá theo thời gian, tạo lợi nhuận vượt trội so với gửi tiết kiệm.
• Thu nhập thụ động: Cổ tức từ cổ phiếu hoặc lãi suất từ trái phiếu mang lại dòng tiền ổn định.
• Tính thanh khoản cao: Dễ dàng mua bán trong phiên giao dịch, rút tiền khi cần thiết.
• Cơ hội làm giàu dài hạn: Những nhà đầu tư kiên trì và có kiến thức thường gặt hái thành công lớn.

Rủi ro khi đầu tư chứng khoán

Ngoài những lợi ích, nhà đầu tư cũng cần lường trước những rủi ro gặp phải khi mới bắt đầu đầu tư chứng khoán. Dưới đây là những rủi ro cơ bản cần nắm:

• Biến động giá: Giá cổ phiếu có thể giảm mạnh do tin xấu, kết quả kinh doanh yếu kém hoặc thị trường tiêu cực.
• Thông tin không minh bạch: Một số doanh nghiệp công bố thông tin chưa chính xác, ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.
• Tâm lý đám đông: Dễ bị ảnh hưởng bởi hành vi của đám đông, dẫn đến mua bán không theo kế hoạch.

Nếu bạn là nhà đầu tư mới, đừng quá nóng vội muốn kiếm lời ngay lập tức. Cần dành thời gian tìm hiểu kiến thức và tích lũy kinh nghiệm đầu tư trước khi bắt đầu. Vì thị trường chứng khoán là kênh đầu tư sinh lời nhưng cũng tồn tại những rủi ro khiến bạn thua lỗ nếu không có kiến thức.

Việc tìm hiểu về chứng khoán không chỉ mở ra cơ hội sinh lời mà còn giúp bạn nâng cao kiến thức tài chính cá nhân. Thị trường chứng khoán là nơi thể hiện sự tăng trưởng của doanh nghiệp và nền kinh tế, đồng thời cũng là công cụ giúp bạn làm chủ tương lai tài chính. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, học hỏi từng ngày và tiến xa hơn trong hành trình đầu tư. Truy cập stockkisvn.vn – cổng thông tin chứng khoán toàn diện từ KIS Việt Nam hoặc mở tài khoản tại KIS để được hỗ trợ chi tiết từ đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp!