Phân tích thị trường chứng khoán Việt Nam: Toàn cảnh, cơ hội và thách thức

Trong những năm gần đây, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có những bước phát triển nhất định, thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ cả nhà đầu tư trong nước lẫn quốc tế. Tuy nhiên, để tham gia hiệu quả vào thị trường này, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức vững chắc về phân tích thị trường chứng khoán – đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam có nhiều yếu tố đặc thù về chính sách, cấu trúc thị trường và dòng vốn. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp góc nhìn toàn diện và chuyên sâu về thị trường chứng khoán Việt Nam, giúp nhà đầu tư xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả và bền vững.

Tổng quan thị trường chứng khoán Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức hoạt động từ năm 2000 với sự ra đời của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), sau đó là Sàn HNX (Hà Nội) và UPCoM. Đến nay, tổng giá trị vốn hóa toàn thị trường đạt hàng triệu tỷ đồng, tương đương trên 70% GDP.

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động mua bán cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán khác. Đây không chỉ là nơi để doanh nghiệp huy động vốn mà còn là công cụ để nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận.

Phân tích thị trường chứng khoán Việt Nam hiện tại không thể tách rời yếu tố cơ bản sau:

• Cơ cấu thị trường: Gồm HOSE (bluechip và midcap), HNX (cổ phiếu vừa và nhỏ, trái phiếu) và UPCoM (doanh nghiệp đăng ký giao dịch).
• Nhà đầu tư chi phối: Cá nhân trong nước chiếm hơn 80% giao dịch hàng ngày, trong khi tổ chức nước ngoài có tác động lớn đến xu hướng dài hạn.
• Sản phẩm tài chính đa dạng: Từ cổ phiếu, trái phiếu, chứng quyền có bảo đảm, ETF đến sản phẩm phái sinh như hợp đồng tương lai VN30.

VN-Index là chỉ số đại diện toàn thị trường, phản ánh biến động của hơn 300 cổ phiếu lớn. Trong khi đó, HNX-Index và UPCoM-Index đóng vai trò bổ sung bức tranh toàn cảnh.

Từ năm 2020 đến 2023, thị trường Việt Nam trải qua nhiều giai đoạn tăng giảm mạnh dưới ảnh hưởng của dịch COVID-19, chính sách tiền tệ và làn sóng nhà đầu tư F0. Điều này khiến việc phân tích thị trường chứng khoán trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua nhiều biến động trong các năm qua

Mục tiêu của phân tích thị trường chứng khoán

Mục tiêu chính của phân tích thị trường là đánh giá triển vọng của thị trường trong ngắn hạn và dài hạn. Thông qua phân tích, nhà đầu tư có thể nhận diện cơ hội sinh lời, phòng tránh rủi ro và điều chỉnh chiến lược phù hợp với từng giai đoạn của chu kỳ kinh tế.

Cụ thể, phân tích thị trường giúp nhà đầu tư:

• Xác định được giai đoạn thị trường: tích lũy, tăng giá, phân phối hay suy giảm.
• Lọc ra nhóm ngành và cổ phiếu tiềm năng.
• Phát hiện tín hiệu đảo chiều hoặc bùng nổ.
• Dự báo dòng tiền và hành vi của nhà đầu tư tổ chức.

Khi nắm vững kỹ thuật phân tích thị trường chứng khoán, nhà đầu tư sẽ hạn chế được rủi ro FOMO, không bị cuốn theo tin đồn và có thể chủ động ra quyết định dựa trên dữ liệu thực tiễn.

Các phương pháp phân tích thị trường chứng khoán bổ biến

Phân tích cơ bản

Đây là phương pháp phổ biến để đánh giá giá trị nội tại của doanh nghiệp và thị trường. Nhà đầu tư sẽ tập trung vào:

• Tình hình tài chính doanh nghiệp: Doanh thu, lợi nhuận, dòng tiền, biên lợi nhuận, chỉ số ROE, ROA.
• Định giá cổ phiếu: So sánh P/E, P/B, EV/EBITDA với trung bình ngành hoặc thị trường.
• Phân tích ngành và triển vọng: Xu hướng tăng trưởng, mức độ cạnh tranh, rào cản gia nhập thị trường.

Ví dụ: Trong năm 2024, nhóm cổ phiếu ngân hàng như VCB, TCB, ACB ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận mạnh nhờ cải thiện NIM và giảm trích lập dự phòng. Đây là cơ sở để kỳ vọng cổ phiếu ngân hàng tiếp tục hút dòng tiền trong năm 2025.

Phân tích cơ bản là một trong nhiều phương pháp phân tích thị trường

Phân tích kỹ thuật

Phương pháp này dựa trên biểu đồ giá và khối lượng để xác định xu hướng và điểm mua bán. Các công cụ phổ biến gồm:

• Đường trung bình MA (50, 100, 200 ngày)
• MACD, RSI, Bollinger Bands
• Mô hình giá: Vai đầu vai, tam giác, kênh giá…

Dù không đánh giá được giá trị thực, nhưng phân tích kỹ thuật giúp nhà đầu tư xác định điểm vào/ra hiệu quả trong ngắn hạn và quản trị rủi ro tốt hơn.

Phân tích dòng tiền

Không có cổ phiếu tốt – chỉ có cổ phiếu được dòng tiền chọn lựa đúng thời điểm. Việc theo dõi dòng tiền là một phần không thể thiếu khi phân tích thị trường chứng khoán Việt Nam, do tâm lý nhà đầu tư cá nhân chiếm ưu thế.

Khi khối lượng giao dịch một mã cổ phiếu tăng đột biến kèm giá tăng là tín hiệu cho thấy dòng tiền bắt đầu đổ vào mã đó. Thêm vào đó room margin tại các công ty chứng khoán cạn kiệt là tín hiệu FOMO. Ngoài ra dòng tiền tổ chức (mua ròng nước ngoài, ETF, quỹ nội) cũng xác nhận xu hướng trung hạn.

Phân tích vĩ mô

Việt Nam là thị trường mới nổi, rất nhạy cảm với chính sách lãi suất và tỷ giá. Khi lãi suất giảm, chi phí vay thấp khiến doanh nghiệp có lợi, dòng tiền chảy vào chứng khoán. Ngược lại, lãi suất tăng sẽ hút tiền ra khỏi thị trường cổ phiếu.

Năm 2023, Ngân hàng Nhà nước hạ lãi suất điều hành 4 lần để hỗ trợ tăng trưởng – động thái này đã thúc đẩy dòng tiền quay lại thị trường, đặc biệt ở nhóm cổ phiếu ngân hàng và bất động sản.

Ngoài ra, tốc độ tăng trưởng GDP, giải ngân đầu tư công, và các gói kích cầu là chất xúc tác mạnh mẽ. Ví dụ, gói đầu tư công hơn 700.000 tỷ đồng giai đoạn 2021–2025 tạo lực đẩy lớn cho các nhóm ngành xây dựng hạ tầng, vật liệu và khu công nghiệp.

Phân tích ngành

Sau khi xác định thị trường chung có xu hướng tích cực, bước tiếp theo là phân tích nhóm ngành. Ví dụ khi phân tích nhóm ngành hưởng lợi từ vĩ mô, từ đó chọn lọc ra những doanh nghiệp cốt lõi trong ngành.

Ví dụ nhóm cổ phiếu đầu tư công có HHV, CII, VCG. Nhóm cổ phiếu khu công nghiệp có KBC, IDC, BCM. Nhóm cổ phiếu hưởng lợi từ xuất khẩu như TCM, GIL, VHC. Nhóm cổ phiếu trụ ngành ngân hàng – chứng khoán như TCB, STB, VCB, VND, SSI, HCM.

Phân tích thị trường là kỹ năng quan trọng nhà đầu tư cần nắm

Phân tích tâm lý thị trường

Tâm lý đám đông và hành vi của nhà đầu tư ảnh hưởng lớn đến thị trường. Phân tích tâm lý thị trường giúp xác định giai đoạn hưng phấn hay sợ hãi – yếu tố quan trọng trong việc ra quyết định.

Công cụ hỗ trợ phân tích thị trường

Để phân tích thị trường chứng khoán chính xác, không thể thiếu các nền tảng và công cụ hỗ trợ. Ngày nay, có nhiều nền tảng hỗ trợ việc phân tích thị trường như:

• FireAnt: Phân tích kỹ thuật theo thời gian thực.
• FiinTrade, Cafef, Vietstock: Cung cấp dữ liệu doanh nghiệp, phân tích cơ bản.
• Stockkisvn.vn: Nền tảng chuyên sâu được xây dựng bởi Công ty Chứng khoán KIS Việt Nam – top 10 thị trường. Nền tảng dành cho nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, cung cấp báo cáo phân tích thị trường, ngành và doanh nghiệp chuyên biệt.

Phân tích thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2025

Bước vào năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục phân hóa mạnh. Một số nhóm ngành như chứng khoán, bất động sản khu công nghiệp và công nghệ hưởng lợi từ đầu tư công và xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên, áp lực từ việc FED duy trì lãi suất cao và tỷ giá tăng vẫn là yếu tố cản trở dòng tiền ngoại. Trong bối cảnh đó, việc phân tích thị trường chứng khoán cần linh hoạt hơn, không chỉ dựa vào quá khứ mà phải cập nhật liên tục từ dữ liệu vĩ mô đến biến động ngành nghề.

Thị trường Việt Nam năm còn đầy hứa hẹn

Bức tranh vĩ mô đầy hứa hẹn

Trong nửa đầu năm 2025, nền kinh tế Việt Nam cho thấy nhiều tín hiệu phục hồi tích cực. Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, GDP quý I tăng trưởng 6,93%, cao hơn kỳ vọng nhờ vào động lực từ tiêu dùng nội địa, xuất khẩu ổn định và giải ngân đầu tư công gia tăng. Lạm phát được kiểm soát quanh mức 3,5%, trong khi chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước tiếp tục duy trì xu hướng nới lỏng nhằm thúc đẩy tín dụng và tăng trưởng.

Những tín hiệu tích cực này đã góp phần hỗ trợ cho diễn biến lạc quan trên thị trường chứng khoán. VN-Index trong tháng 5 đã vượt ngưỡng kỹ thuật quan trọng 1.300 điểm – lần đầu tiên kể từ cuối năm 2022 – kèm theo thanh khoản cải thiện rõ rệt, là dấu hiệu cho thấy dòng tiền quay trở lại.

Động lực từ quá trình nâng hạng thị trường

Một trong những yếu tố tạo ra kỳ vọng mạnh mẽ trên thị trường nửa đầu năm 2025 là tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên thị trường mới nổi. Hàng loạt thay đổi về cơ chế, chính sách đang được Chính phủ và các cơ quan quản lý triển khai, nhằm đáp ứng các tiêu chí của FTSE Russell và MSCI – hai tổ chức xếp hạng thị trường có ảnh hưởng toàn cầu. Các bước đi nổi bật bao gồm:

• Thông tư 03/2025/TT-NHNN (TT03): Đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản đầu tư gián tiếp cho nhà đầu tư nước ngoài, bỏ yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự với giấy tờ tiếng nước ngoài.
• TT03 cùng với Thông tư 18/2025 của Bộ Tài chính đã cho phép triển khai mô hình Non-Prefunding – giao dịch không yêu cầu ký quỹ, giúp nâng cao tính linh hoạt và giảm rào cản kỹ thuật cho dòng vốn ngoại.
• Vận hành hệ thống KRX từ ngày 5/5: Sau hơn một tháng triển khai, hệ thống KRX hoạt động ổn định, đặt nền móng cho việc đưa vào vận hành các sản phẩm mới như bán khống, giao dịch T+0, CCP (đối tác bù trừ trung tâm), giúp Việt Nam đáp ứng yêu cầu hạ tầng kỹ thuật hiện đại trong đánh giá của FTSE Russell.
• Sửa đổi Nghị định 155 và các văn bản liên quan: Được kỳ vọng sẽ xử lý các điểm nghẽn về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, cơ chế thanh toán và tính minh bạch thông tin, tạo điều kiện cho dòng vốn toàn cầu tham gia mạnh mẽ hơn vào thị trường Việt Nam.

Trong kịch bản nâng hạng vào tháng 10/2025, các nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, thanh khoản cao và còn room ngoại sẽ được hưởng lợi trực tiếp. Những mã đáng chú ý bao gồm:

• Nhóm Vingroup: VIC, VHM, VRE, VPL – có giá trị vốn hóa cao, tỷ lệ sở hữu nước ngoài còn dư địa.
• Ngành thép – công nghiệp: Hòa Phát (HPG).
• Tiêu dùng – đa ngành: Masan Group (MSN).
• Ngân hàng: VCB, BID, CTG, ACB – đều nằm trong rổ theo dõi của các quỹ ETF mô phỏng chỉ số thị trường mới nổi.
• Chứng khoán: SSI, VND, HCM – thụ hưởng cả từ dòng vốn ngoại lẫn xu hướng thị trường tăng mạnh.

Ngoài ra, thị trường cũng kỳ vọng các quỹ ETF lớn như iShares MSCI Frontier and Emerging Markets, FTSE Vietnam ETF, VanEck Vietnam ETF… sẽ gia tăng tỷ trọng vào cổ phiếu Việt Nam, giúp cải thiện thanh khoản và định giá.

Thị trường chứng khoán Việt Nam được kỳ vọng nâng hạng trong năm 2025

Yếu tố thuế quan và tâm lý thị trường

Theo SGI Capital, hiện tại nhiều nhà đầu tư đang ở trạng thái quan sát, chờ đợi kết quả cụ thể từ các diễn biến thuế quan toàn cầu trước khi giải ngân quy mô lớn. Một trong những kịch bản được quan tâm là việc Mỹ có thể áp mức thuế 15-20% đối với hàng hóa từ một số quốc gia châu Á – bao gồm Việt Nam.

Phân tích tâm lý thị trường là một trong những phương pháp cốt lõi khi phân tích thị trường chứng khoán. Thị trường đã có một đợt tăng mạnh trong tháng 5, vì vậy SGI Capital nhận định tâm lý thị trường sẽ trở nên thận trọng hơn trong thời gian tới. Chính vì vậy khả năng thị trường sẽ tích lũy và phân hóa theo tình hình riêng biệt của từng doanh nghiệp.

Các ngành triển vọng trong nửa cuối 2025

Dựa trên phân tích tổng hợp, một số nhóm ngành được dự báo sẽ có diễn biến tích cực bao gồm:

• Xây dựng – vật liệu – bất động sản: hưởng lợi từ đầu tư công và tín hiệu hồi phục thị trường địa ốc.
• Tài chính – ngân hàng – chứng khoán: định giá hấp dẫn, thanh khoản cao, hưởng lợi kép từ dòng tiền nội và ngoại.
• Công nghệ – viễn thông: hưởng lợi từ chuyển đổi số và đầu tư hạ tầng công nghệ.
• Tiêu dùng: kỳ vọng phục hồi khi thu nhập cải thiện, dù vẫn chịu ảnh hưởng gián tiếp từ tâm lý e ngại lạm phát hoặc áp lực thuế cuối năm.

Nội dung trên đây chỉ nhằm mục đich cung cấp thông tin, không phải lời khuyên mua bán. Nhà đầu tư cần áp dụng đồng thời phân tích kỹ thuật, phân tích cơ bản và phân tích dòng tiền từng mã cổ phiếu để lựa chọn cho danh mục đầu tư phù hợp cho mình.

Phân tích thị trường chứng khoán là một quá trình không đơn giản, nhưng cực kỳ cần thiết. Việc nắm vững kiến thức, cập nhật thông tin liên tục và sử dụng công cụ phân tích phù hợp sẽ giúp bạn tận dụng tối đa cơ hội và tránh được nhiều rủi ro không đáng có. Nếu bạn là nhà đầu tư mới bắt đầu, hãy để chuyên gia Chứng khoán KIS đồng hành. Theo dõi stockkisvn.vn hoặc liên hệ mở tài khoản tại KIS để được hỗ trợ chuyên sâu.