Thao túng thị trường chứng khoán là gì?

Thao túng thị trường chứng khoán là hành vi cố ý can thiệp vào giá cổ phiếu hoặc khối lượng giao dịch bằng các thủ đoạn gian lận, nhằm trục lợi cho cá nhân hoặc tổ chức. Điều này thường đi kèm với việc lừa dối các nhà đầu tư khác, khiến họ hiểu sai về giá trị thật sự của một mã cổ phiếu. Hậu quả của hành vi này không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn làm mất đi tính minh bạch và niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán.

Các phương thức thao túng thị trường chứng khoán thường gặp

• Tạo cung cầu giả thông qua giao dịch ảo: Đây là hình thức phổ biến nhất, trong đó người thao túng sử dụng một hoặc nhiều tài khoản để đặt lệnh mua và bán cùng một mã cổ phiếu với khối lượng lớn. Các giao dịch này tạo ra ảo giác về nhu cầu lớn, khiến giá cổ phiếu tăng hoặc giảm bất thường, thu hút nhà đầu tư thật tham gia giao dịch.
• Tung tin đồn thất thiệt: Thông tin sai lệch, không được kiểm chứng về doanh nghiệp hoặc triển vọng của mã cổ phiếu thường được tung ra qua mạng xã hội, diễn đàn, hoặc thậm chí các kênh truyền thông. Những tin đồn này có thể thổi phồng giá cổ phiếu hoặc đẩy giá xuống thấp để người thao túng mua vào với giá rẻ.
• Lôi kéo người khác giao dịch: Người thao túng có thể liên kết hoặc lôi kéo một nhóm người cùng thực hiện các giao dịch mua bán, tạo hiệu ứng cung cầu giả. Những giao dịch này thường được thực hiện đồng loạt với khối lượng lớn để gây tác động mạnh đến giá cổ phiếu.
• Sử dụng các tổ chức tài chính: Thông qua các tổ chức tài chính hoặc các quỹ đầu tư, người thao túng có thể tạo ra các lệnh mua hoặc bán quy mô lớn nhằm kiểm soát giá cổ phiếu. Đây là một hình thức thao túng thường xuất hiện ở các doanh nghiệp có vốn hóa lớn.
• Tác động lên giá mở cửa hoặc đóng cửa: Thao túng giá trong phiên giao dịch đầu ngày (ATO) hoặc cuối ngày (ATC) là cách thức nhằm tạo ra mức giá mới cho cổ phiếu. Các giao dịch này thường không phản ánh giá trị thực mà chỉ là chiêu trò để điều hướng tâm lý nhà đầu tư.

Thao túng thị trường chứng khoán và những tác động đến nhà đầu tư

Những nhà đầu tư không có kinh nghiệm hoặc dễ bị tác động bởi các tin đồn thường là nạn nhân chính. Họ dễ dàng rơi vào bẫy khi mua cổ phiếu ở mức giá cao và bán ở mức giá thấp, dẫn đến thua lỗ nặng nề.

Thao túng thị trường làm sai lệch giá cổ phiếu, khiến giá không còn phản ánh chính xác giá trị thực của doanh nghiệp. Điều này gây khó khăn cho nhà đầu tư trong việc phân tích và đưa ra quyết định chính xác.

Thao túng thị trường gây ảnh hưởng tâm lý tới những nhà đầu tư mới và lâu năm

Một thị trường không minh bạch sẽ làm giảm niềm tin của nhà đầu tư, khiến họ rút vốn hoặc chuyển hướng sang các kênh đầu tư khác. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn quan trọng của doanh nghiệp và nền kinh tế. Khi thị trường bị thao túng, các doanh nghiệp chân chính sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn, làm chậm sự phát triển kinh tế.

Dấu hiệu nhận biết thao túng thị trường

Để tránh trở thành nạn nhân của các hành vi thao túng, nhà đầu tư cần nhận biết một số dấu hiệu sau:

• Biến động giá bất thường: Giá cổ phiếu tăng hoặc giảm đột ngột mà không có lý do rõ ràng từ yếu tố kinh doanh hay kinh tế.
• Khối lượng giao dịch lớn đột biến: Một cổ phiếu bình thường có khối lượng giao dịch thấp bỗng dưng có khối lượng tăng mạnh trong thời gian ngắn.
• Thông tin tích cực hoặc tiêu cực bất ngờ: Các tin tức không rõ nguồn gốc, được lan truyền nhanh chóng có thể là tín hiệu của sự thao túng.
• Hành vi giao dịch bất thường: Một nhóm tài khoản cùng giao dịch với khối lượng lớn, thường xuyên mua và bán qua lại cùng một mã cổ phiếu.

Cách phòng tránh thao túng thị trường

Nhà đầu tư nên cẩn trọng và lưu ý trước những cổ phiếu bị thao túng giá 

Các quyết định mua bán theo xu hướng thị trường thường dễ bị thao túng. Nhà đầu tư cần giữ tâm lý tỉnh táo và không chạy theo đám đông và tin đồn. Tuân thủ chiến lược đầu tư đã đặt ra trước đó.

Nhà đầu tư nên ưu tiên các thông tin chính thống từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, sàn giao dịch, hoặc báo cáo của các công ty chứng khoán uy tín. Bên cạnh đó, đầu tư dài hạn vào các doanh nghiệp có nền tảng vững chắc giúp giảm rủi ro từ các biến động giá ngắn hạn do thao túng.

Trước khi quyết định đầu tư, nhà đầu tư nên nghiên cứu kỹ lưỡng báo cáo tài chính, đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh và tiềm năng phát triển lâu dài của doanh nghiệp. Không nên đầu tư theo đám đông và bị tác động bởi những thông tin bên ngoài không có căn cứ.

Thao túng thị trường chứng khoán là một trong những hành vi gây tổn hại lớn nhất cho nhà đầu tư và sự phát triển bền vững của thị trường. Việc nhận biết các hình thức thao túng, trang bị kiến thức và giữ vững nguyên tắc đầu tư sẽ giúp nhà đầu tư tự bảo vệ mình trước các chiêu trò này. Một thị trường minh bạch và công bằng chỉ có thể được xây dựng khi các hành vi thao túng bị phát hiện và xử lý nghiêm minh, cùng với sự tham gia sáng suốt của cộng đồng nhà đầu tư.